زینب الله پرست با معرفی هنر متعهد، هنر را آیینهای از تعهدات هنرمند دانست.
به گزارش ستاد خبری هفته هنر انقلاب؛ زینب الله پرست هنرمند متعهد کشور، در آستانه هفته هنر انقلاب، طی یادداشتی به معرفی هنرمتعهد و ویژگیهایی آن پرداخت. یادداشت او را در ادامه میخوانید:
«هنر مجموعه ای از معرفت، شناخت و کمال آدمی است که به منظور انتقال يک معنا يا یک مفهوم خلق ميشوند و نمود آن، برتری صاحب هنر را نسبت به ديگران نشان میدهد. هنر شاخهها و جنبههایی متفاوت دارد که در قالب هر کدام از آنها، سنگینی تعهدی را بر دوش میکشد که این تعهد، زاییدۀ فکر و اندیشۀ خالق آن هنر است. هنرِ متعهد، حاصل خلاقیت، تلاش و تخیل هنرمندی متعهد است. کسی که پایبند منش، ارزشهای اخلاقی و اعتقادی خود بوده و نسبت به آن احساس دِین میکند و در جایگاه یک هنرمند، برای ادای تکلیف، آن را در قالب زمینۀ هنری خویش جان میدهد و تجلی میبخشد. از آنجا که شخص هنرمند بخشی از یک جامعه است، فضای زندگی او و ارزشهای اجتماعی، نگرشهای فرهنگی و سیاسی آن جامعه و . . . بر میزان تعهدپذیری او تأثیر زیادی داشته و در جهت دهی هنری او نقش مهمی ایفا میکند. میزان این اثر گذاری در چارچوب نگرش، بینش، ارزشها و فضای اعتقادی شخص هنرمند قرار دارد. یک هنرمند با هر اندازه تاثیر از جامعه و سایر عوامل، به نسبت تعهد خود احساس تکلیف میکند و میتواند به وسیلۀ ابزار هنرِ متعهد خویش، در ذهن مخاطب نفوذ و تأثیر زیادی بر فکر و رفتار او داشته باشد. این صاحب هنر با قدم نهادن در مسیر مسئولیت پذیری و تمرکز به زیبایی هنرش، به خوبی میتواند در این راه پلههای موفقیت را طی نماید. هنرمند متعهد با هدف متجلی ساختن بُعد هنری خود، بر سبک زندگی مردم اثر گذاشته و فرهنگسازی میکند. بر این اساس نکته حائز اهمیت در مقولۀ هنر و هنرمند این است که؛ در واقع هنرِ یک هنرمند، آیینه ای از تعهدات اوست و همین مهم، انعکاس معنای سخن زیبا و گهربار پیر جماران است که فرمود: هنر، دمیدن روح تعهد در کالبد انسان هاست.»
این هنرمند و نویسنده همچنین با نگاهی به یادداشتهای شهید قلم سید مرتضی آوینی برخی ریشههای معنایی و فرمی هنر متعهد را معرفی میکند.
«خواندن نوشتههای شهید آوینی نشان می دهد که او با نگاهی فراتر از وقوع اتفاقات زمان، سعی میکند پنجرۀ ذهن مخاطب را به آن سویی که خود می بیند باز کند. آوینی ساختار کلامش را با نگاهی نافذ و معنادار روی هم پیچیده و ما را آنجا میبرد که خود می خواهد. او در بسیاری موارد از توصیف در ادبیات استفاده میکند که همین امر به زیبایی و تاثیرگزاری متن افزوده و موجب پیوند هرچه بیشتر خواننده با وقایع می شود. با نظر به نوعِ نگاه ادواری تاریخی اعتقادی آوینی میبینیم که چشم دل او بین نیروهای بسیجی جان برکف جنگ تحمیلی، با دلیرمردان مذهبی مان، رابطۀ نزدیکی دیده و چقدر زیبا این رابطه را با ادبیاتی تشبیهی و تمثیلی نشان می دهد. او با این کار به نحوی بسیار زیبا، جنگ و جبهه را با واقعۀ کربلا تلفیق کرده و به شخصیت پردازی نوجوانان بسیجی و نیروهای جان بر کف دفاع مقدس می پردازد و به راحتی نشان می دهد که زمان در تکرار است و این در تکرار بودن زمان را با پیوند وقایع جنگ تحمیلی با عاشورای امام حسین(ع) به خوبی نشان می دهد. آوینی تکرار زمان را آنگونه به تصویر می کشد که در انتها به مبحث انتظار و پایان تاریکی گره خورده و مخاطب را به چشم انداز روشن آینده میرساند و این مهم را با زبان دیداریِ خویش بسیار زیبا به رشتۀ تحریر درآورده است. او نخلستانهای خوزستان را مرکز جهان، منتها الیه اروند را مرکز تاریخ و تقدیرِ زمین را در حاشیۀ اروند و بسیجیها را یاوران صاحب الزمان(عج) مینامد و همین امر ناخودآگاه انسان را متوجۀ نگاه تیزبین، زیبا و فراتر از زمان بودن او میکند. آنجا که تحقق وعدۀ الهی را در امتداد قدمهای رزمندگان میبیند، همت و تلاش بیوقفۀ رزمندگان جهادی را همراه با وفاداری به سیدالشهدا به تصویر میکشد و آنچنان این خطوط را با ادبیاتی عاشقانه مینویسد که انسان را به آنجایی میبرد که خود رفته، دیده و احساس کرده است.
آوینی برای اینکار فاصلۀ بین نوشتهها و تصویر ذهنی خود را به کمترین حد ممکن رسانده است. همانطور که میدانیم در عالم واقعیتِ جنگ تحمیلی، اتفاقاتی روی داده که هیچ کس قادر نیست آنها را آن طور که بوده و اتفاق افتادهاند به تصویر بکشد، اما شهید آوینی با برقراری ارتباط با عالم معنوی کلامِ خود، تلاش کرده با بهره جستن از عالم معنویات، آن وقایع را در ذهن خواننده ترسیم کند، تا درک صحنههای جنگ برای او آسانتر شود و به منظور ارتباط بهتر با مخاطب، در شیوۀ نگارش خود، به دفعات متعدد از آیات و احادیث استفاده کرده و ذهن را به سویی سوق میدهد تا ببیند در پشتِ هر اتفاق یا در سایۀ هر انسان به ظاهر ساده، رازی پرمعنا و گرانقدر نهفته شده است که می بایست با چشمی تیز به آن نگاه کرد و با تفکر و اندیشه کردن، به راز آن پیبرد. آنجا که مینویسد دشمن با خیل عظیمی از آهن به مصاف ایمان آمده است، به آدم تفهیم میکند که حتی در میدان جنگ و زیر بارانی از آتش، باز هم می توان غرق در ارادۀ الهی، آرامش را در قلب خود مزه مزه کرد و جان را وقف اراده ملکوت نمود و با پرواز از خاک به آسمان، بعثت دوبارۀ انسان را دید.
البته لازم به یادآوری است که در بعضی موارد به کلی گویی یا تکرار هم پرداخته است اما این، بر زیبایی متن و دلنوشته اش تاثیری نداشته و از نفوذ کلام او نمی کاهد. شهید آوینی زیبا دید زیبا نوشت و زیبا خواهد ماند. امید که جوهر قلم او در الفبای هنر جریان یابد و عطر وجودی هنرش در اذهان تاربخ جاری بماند.»
گفتنی است؛ هر ساله، هفته سوم فروردینماه همزمان با سالروز شهادت سید مرتضی آوینی، سید شهیدان اهل قلم، به عنوان «هفته هنر انقلاب» نامگذاری شده است که در این ایام طی مراسمی چهره سال هنر انقلاب معرفی میشود.
انتهای پیام/
نظر شما